Związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)

Czym jest związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej, inaczej AMD?
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem, inaczej AMD, to choroba doprowadzająca w części przypadków do poważnej utraty widzenia, objawiającej się niewyraźnym lub ograniczonym widzeniem centralnym w jednym oku lub obojgu oczach. AMD jest spowodowane uszkodzeniem oka w jego tylnej części w okolicy o nazwie plamka żółta. Plamka żółta składa się z miliona światłoczułych komórek, które umożliwiają wyraźne, centralne widzenie (gdy patrzymy na coś bezpośrednio przed nami) i dostrzeganie detali. 

AMD występuje w dwóch postaciach: tzw. postaci suchej AMD oraz postaci neowaskularnej AMD (inaczej mokra postać AMD). Sucha postać AMD występuje częściej, u około 9 z 10 pacjentów z AMD. W tej postaci choroby dochodzi do gromadzenia się produktów metabolizmu organizmu pod siatkówką i powolnego ścieńczania warstw plamki żółtej wynikającego z obumierania komórek, których organizm nie odbudowuje. Uszkodzenie plamki żółtej powoli pogłębia się i w związku z tym następuje powolna utrata widzenia centralnego.

Mokra postać AMD jest postacią rzadszą, o szybszym przebiegu i niekiedy może spowodować  utratę wzroku, w ciągu kilku dni. Mokra postać AMD jest spowodowana tym, że pod plamką żółtą dochodzi do rozwoju, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. W warunkach prawidłowych nie powinny one tam występować. Może się to często zdarzać u pacjentów, u których wcześniej występowała sucha postać AMD. Nowe, nieprawidłowe naczynia krwionośne są przyczyną występowania obrzęku i krwawienia pod plamką żółtą, co prowadzi do jej uszkodzenia, bliznowacenia i utraty wzroku.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia AMD?

Nie wiadomo, co powoduje AMD, jednakże znane są pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na AMD. Nie oznacza to, że dana osoba na pewno zachoruje na AMD, lecz mogą one zwiększać ryzyko zachorowania w którymś momencie życia. Czynniki ryzyka wystąpienia AMD to:

• wiek – u osób powyżej 60. roku życia istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia AMD.
• Palenie tytoniu – u palaczy istnieje dwa razy większe prawdopodobieństwo wystąpienia AMD niż u osób niepalących.
• Rasa – AMD występuje częściej u rasy kaukaskiej w porównaniu z innymi.
• Genetyka – osoby, których bliski krewny ma AMD, są obciążone większym ryzykiem wystąpienia choroby.

Jakie są objawy AMD?

Sucha postać AMD może przez długi okres czasu nie dawać żadnych objawów, ponieważ występują one jedynie w przypadku ciężkiej postaci AMD. Głównym objawem obu postaci AMD jest zaburzenie widzenia w postaci niewyraźnego obszaru widzenia centralnego. AMD nie wpływa na widzenie obwodowej części oka (tzw. widzenie peryferyjne), więc nie powoduje całkowitej ślepoty. Niewyraźny obszar widzenia centralnego może jednak znacznie się powiększać, powodująć trudności w rozpoznawaniu twarzy, czytaniu i prowadzeniu pojazdów.

Inne objawy związane z AMD obejmują:

●        ubytki lub ciemne plamy w polu widzenia.

●        zaburzenia widzenia kształtów i kolorów.

●        zaburzenia odbioru kolorów (wyblakłe kolory).

●        dyskomfort lub trudności podczas przemieszczania się z miejsca ciemnego do jasnego i odwrotnie związane z rażącym działaniem jasnego światła.

●        objaw zanikania słów podczas czytania.

Jak rozpoznaje się AMD?
AMD rozpoznaje się na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów, badania okulistycznego i badań obrazowych tylnej części oka.

Po rozpoznaniu AMD pacjent może być skierowany do specjalisty. Osoby z suchą postacią AMD często muszą być poddawani regularnym badaniom kontrolnym celem ew. wychwycenia postępu choroby. 

Mokra postać AMD prowadzi do pogorszenia wzroku w bardzo szybkim tempie, dlatego pacjenci z rozpoznaniem mokrej postaci AMD zostają natychmiast, o ile jest to konieczne, skierowani do ośrodka specjalistycznego celem dalszych badań i leczenia. Badania mogą obejmować badanie obrazowe przekroju siatkówki (optyczna koherentna tomografia) lub badanie naczyń siatkówki z użyciem barwnika, celem sprawdzenia ich szczelności (angiogram fluoresceinowy). Osoby z rozpoznaniem mokrej postaci AMD powinni otrzymać natychmiastowe leczenie.

Jakie są opcje leczenia AMD?

Obecnie nie istnieje lek skuteczny w leczeniu suchej postaci AMD. Istnieją jednak pewne dowody na to, że brak palenia, regularne ćwiczenia, odpowiednia dieta i przyjmowanie określonych suplementów diety może obniżać ryzyko zachorowania na AMD lub spowolnić jego rozwój.

Głównym lekiem stosowanym w leczeniu mokrej postaci AMD jest lek będący inhibitorem (substancją blokującą działanie) VEGF. VEGF to białko biorące udział w tworzeniu nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych, a leczenie inhibitorem VEGF hamuje ten proces. W mokrej postaci AMD inhibitory VEGF mogą zatrzymać rozrost nowych naczyń krwionośnych, co hamuje proces dalszego uszkodzenie plamki żółtej i utratę wzroku. Inhibitory VEGF stosowane do leczenia mokrej postaci AMD są podawane w postaci wstrzyknięcia do oka. W większości przypadków mokrej postaci AMD leczenie inhibitorem VEGF hamuje pogarszanie się wzroku i zapobiega ślepocie. U większości pacjentów inhibitory VEGF mogą poprawić wzrok, jeśli rozpoznano wcześniej chorobę i wdrożono odpowiednie leczenie. Jednakże inhibitory VEGF nie mogą naprawić żadnych uszkodzeń plamki żółtej, do których już wcześniej doszło.

W obecnych badaniach nad AMD poszukiwane są terapie przeciwko suchej postaci AMD, a także inne opcje leczenia postaci mokrej.

Przygotowane na podstawie ogólnodostępnych treści, aktualnych na dzień tworzenia materiałów.